Bạn có một lô hàng cần xuất khẩu, nhưng nó không đủ để lấp đầy cả một container. Hoặc ngược lại, bạn có một lô hàng lớn và cần sự an toàn tuyệt đối. Giữa việc thuê nguyên một container (FCL) và gửi hàng lẻ (LCL), đâu là phương án tối ưu về chi phí và thời gian cho bạn?
Đây là bài toán cơ bản nhưng cũng là một trong những quyết định quan trọng nhất ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí và hiệu quả của cả chuỗi cung ứng. Với kinh nghiệm hơn 12 năm trong ngành, tôi, Trần Duy Thuận, sẽ cung cấp cho bạn một cẩm nang chi tiết, so sánh trực diện và hướng dẫn bạn tự tin đưa ra lựa chọn đúng đắn nhất giữa hai phương thức vận chuyển đường biển phổ biến này.
Hàng FCL là gì? (Full Container Load – Hàng nguyên container)
Định nghĩa FCL
FCL (Full Container Load) là phương thức vận chuyển mà người gửi hàng (shipper) thuê và sử dụng trọn vẹn một hoặc nhiều container.
Hãy hình dung FCL giống như việc bạn thuê nguyên một chiếc xe tải để chở đồ của riêng mình. Bạn trả tiền cho cả chuyến xe, không quan trọng bạn có chất đầy hàng lên xe hay không. Container sẽ được niêm phong (đóng seal) tại kho của bạn và seal đó sẽ giữ nguyên cho đến khi được mở ra tại kho của người nhận (consignee), trừ trường hợp hải quan kiểm tra.
Ưu điểm vượt trội của FCL
- An toàn & Bảo mật tối đa: Đây là ưu điểm lớn nhất. Vì hàng hóa của bạn không bị xếp dỡ hay chung đụng với hàng của bất kỳ ai khác, rủi ro hư hỏng, nhiễm bẩn chéo hoặc mất mát được giảm thiểu đến mức tối đa.
- Thời gian vận chuyển nhanh hơn: Quy trình FCL rất thẳng và nhanh. Hàng đóng xong tại kho, kéo ra cảng, làm thủ tục và lên tàu. Hàng đến cảng đích cũng được dỡ xuống và giao thẳng cho người nhận. Không có khâu chờ đợi để gom hàng hay phân loại hàng như LCL.
- Tối ưu chi phí cho lô hàng lớn: Khi hàng hóa của bạn đạt đến một mức thể tích nhất định (thường khoảng 15 CBM trở lên), tổng chi phí để thuê một container 20 feet sẽ rẻ hơn so với việc gửi cùng lượng hàng đó theo đường LCL.
Nhược điểm của FCL
- Chi phí cao: Nếu lô hàng của bạn nhỏ, việc phải trả tiền cho cả một container mà không sử dụng hết không gian sẽ rất lãng phí và không hiệu quả về mặt kinh tế.
Hàng LCL là gì? (Less than Container Load – Hàng lẻ / Hàng consol)
Định nghĩa LCL
LCL (Less than Container Load) là phương thức vận chuyển mà các lô hàng nhỏ, không đủ để lấp đầy một container, sẽ được một bên trung gian (gọi là người gom hàng – consolidator hoặc công ty forwarder) tập hợp lại và đóng chung vào một container để vận chuyển.
Nói một cách dễ hiểu, LCL giống như việc bạn đi xe ghép hoặc gửi hàng qua dịch vụ chuyển phát. Bạn chỉ phải trả chi phí cho phần không gian (thường tính bằng mét khối – CBM) hoặc trọng lượng mà lô hàng của bạn chiếm dụng trong container.
Ưu điểm của LCL
- Tiết kiệm chi phí cho lô hàng nhỏ: Đây là lý do tồn tại của LCL. Bạn có thể vận chuyển quốc tế các lô hàng chỉ từ 1 CBM với chi phí hợp lý mà không cần phải lo lắng về việc thuê cả container.
- Linh hoạt: Cho phép các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các chủ shop online có thể nhập hàng hoặc gửi hàng mẫu với số lượng ít, giúp quản lý tồn kho và dòng tiền tốt hơn.
Nhược điểm của LCL
- Thời gian vận chuyển lâu hơn: Đây là nhược điểm lớn nhất. Lô hàng của bạn sẽ mất thêm thời gian ở cảng đi để chờ được gom đủ hàng (consolidation) và mất thêm thời gian ở cảng đến để dỡ container, phân loại hàng (deconsolidation) trước khi được giao.
- Rủi ro hư hỏng cao hơn: Hàng hóa của bạn phải trải qua nhiều lần xếp dỡ và được đóng chung với nhiều loại hàng hóa khác nhau. Điều này làm tăng nguy cơ va đập, hư hỏng, hoặc thậm chí là nhiễm mùi, nhiễm bẩn từ các lô hàng khác.
- Chi phí trên mỗi CBM cao hơn FCL: Nếu tính chi li, đơn giá cho mỗi mét khối của hàng LCL luôn cao hơn của hàng FCL.
Bảng so sánh FCL và LCL trực quan
Đây là bảng tóm tắt để bạn có cái nhìn tổng quan và nhanh chóng nhất.
| Tiêu chí | FCL (Hàng nguyên container) | LCL (Hàng lẻ / Hàng consol) |
|---|---|---|
| Chi phí | Tối ưu cho lô hàng lớn (>15 CBM) | Tối ưu cho lô hàng nhỏ (<15 CBM) |
| Thời gian | Nhanh hơn, lịch trình rõ ràng | Chậm hơn (do phải gom và chia hàng) |
| An toàn | Rất cao (container được niêm phong) | Rủi ro cao hơn (chung đụng, nhiều lần bốc dỡ) |
| Thủ tục | Đơn giản hơn (1 chủ hàng, 1 vận đơn) | Phức tạp hơn (nhiều chủ hàng chung 1 container) |
| Đối tượng | Doanh nghiệp lớn, lô hàng đồng nhất, hàng giá trị cao | Doanh nghiệp nhỏ, chủ shop, gửi hàng mẫu, thử nghiệm |
Hướng dẫn lựa chọn: Khi nào nên dùng FCL, khi nào nên dùng LCL?
Với kinh nghiệm của mình, tôi khuyên bạn hãy tự trả lời 3 câu hỏi vàng dưới đây để đưa ra quyết định.
1. Thể tích lô hàng của bạn là bao nhiêu?
Đây là yếu tố quan trọng nhất. Hãy áp dụng quy tắc ngón tay cái sau:
- Dưới 2 CBM: Gần như chắc chắn chọn LCL.
- Từ 2 – 15 CBM: Đây là “vùng xám”. Bạn cần cân nhắc thêm các yếu tố bên dưới.
- Trên 15 CBM: Gần như chắc chắn chọn FCL (cho container 20ft) vì tổng chi phí LCL lúc này có thể còn cao hơn.
2. Bạn có ưu tiên về TỐC ĐỘ không?
Nếu lô hàng của bạn cần được giao đúng hẹn, hoặc là một phần của dây chuyền sản xuất đúng thời hạn (just-in-time), hãy ưu tiên FCL. Sự chậm trễ trong quá trình gom và chia hàng của LCL có thể ảnh hưởng đến kế hoạch của bạn.
3. Hàng hóa của bạn có NHẠY CẢM hoặc giá trị cao không?
Nếu bạn vận chuyển hàng dễ vỡ, hàng điện tử giá trị cao, thực phẩm yêu cầu điều kiện bảo quản nghiêm ngặt hoặc hàng hóa dễ bị nhiễm mùi, FCL là lựa chọn an toàn tuyệt đối. Việc container được niêm phong sẽ giúp bạn yên tâm hơn rất nhiều.
Lời khuyên của chuyên gia:
Đừng chỉ nhìn vào giá cước vận chuyển (ocean freight) được báo. Hãy yêu cầu báo giá tổng chi phí (door-to-door) bao gồm cả các loại phí tại cảng (local charges). Đôi khi, một lô hàng LCL 12 CBM có thể có tổng chi phí cuối cùng cao hơn cả việc thuê một container FCL 20ft. Hãy luôn làm việc với một công ty giao nhận (forwarder) uy tín, họ sẽ là người tư vấn phương án tốt nhất cho bạn.
Kết luận
Không có phương án nào là “tốt nhất” một cách tuyệt đối. FCL và LCL là hai công cụ vận tải hiệu quả, và việc lựa chọn công cụ nào phụ thuộc hoàn toàn vào đặc điểm lô hàng của bạn: khối lượng, thời gian và yêu cầu về an toàn.
Hiểu rõ bản chất, ưu và nhược điểm của từng phương thức sẽ giúp bạn tối ưu hóa chi phí, giảm thiểu rủi ro và chủ động hơn trong việc quản lý chuỗi cung ứng của mình.
Nguồn tham khảo (References)
- Maersk – “LCL (Less than Container Load)”: Là một trong những hãng tàu lớn nhất thế giới, trang giải thích dịch vụ cốt lõi của họ là nguồn thông tin chính xác và ổn định về định nghĩa và lợi ích của LCL.
https://www.maersk.com/logistics-explained/transportation-and-freight/2023/12/15/understanding-ocean-freight - FIATA – International Federation of Freight Forwarders Associations: Là Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Giao nhận Vận tải, trang chủ của FIATA là nguồn tham khảo có thẩm quyền cao nhất về các tiêu chuẩn, thông lệ và thuật ngữ trong ngành giao nhận, bao gồm các quy trình về gom hàng lẻ.
https://fiata.org/ - International Chamber of Commerce (ICC) – “Incoterms® 2020”: Mặc dù không định nghĩa trực tiếp FCL/LCL, ICC là tổ chức tạo ra Incoterms, các quy tắc thương mại quốc tế làm nền tảng cho mọi lô hàng FCL và LCL. Trang chủ của họ là nguồn thông tin gốc về các trách nhiệm trong thương mại quốc tế.
https://iccwbo.org/
