Chào bạn, tôi là Trần Duy Thuận đây. Có bao giờ bạn rơi vào tình cảnh này chưa: Bạn thuê xe kéo container rỗng về cảng để trả sau khi đóng hàng xong. Vừa tới cổng cảng, nhân viên điều độ chặn lại và phán: “Container bị thủng vách, sàn bị xước sâu, yêu cầu đóng 2.000.000đ tiền sửa chữa thì mới cho hạ bãi!”.
Bạn tá hỏa: “Lúc tôi lấy vỏ về nó đã bị như vậy rồi mà?”.
Nhân viên cảng lạnh lùng: “Trên phiếu EIR lúc lấy ra không ghi chú gì cả. Giờ anh trả về bị hỏng thì anh phải đền.”
Đây là bài học đắt giá mà rất nhiều chủ hàng và tài xế mắc phải. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ quyền lực của tờ phiếu EIR (Equipment Interchange Receipt) và cách sử dụng nó làm bằng chứng để không phải “đổ vỏ” cho người khác.
EIR là gì? (Không chỉ là tờ biên lai nộp tiền)
Định nghĩa
EIR viết tắt của Equipment Interchange Receipt (Phiếu giao nhận container). Đây là chứng từ quan trọng ghi nhận việc bàn giao container (thiết bị) từ cảng/hãng tàu sang cho người mượn (chủ hàng/nhà xe) và ngược lại.
Hai chức năng chính của EIR:
- Biên lai tài chính: Xác nhận bạn đã đóng tiền nâng/hạ container (Lift-on/Lift-off charge). Ở Việt Nam, dân hiện trường hay gọi tắt là “đóng tiền EIR”.
- Biên bản tình trạng kỹ thuật (QUAN TRỌNG NHẤT): Nó ghi lại hiện trạng của container tại thời điểm giao nhận (Có móp không? Có thủng không? Sàn có sạch không?). Đây chính là cơ sở pháp lý để xác định ai phải đền tiền sửa chữa.
Cạm bẫy khi “Lấy rỗng” (Pick up Empty)
Rủi ro lớn nhất nằm ở khâu này. Khi tài xế vào cảng lấy container rỗng để mang về kho đóng hàng:
- Thường tài xế chỉ quan tâm container có bị thủng (lọt sáng) hay không.
- Họ ít để ý các vết móp (Dent) hoặc xước sàn (Scratch).
- Nhân viên cảng (phụ trách cấp rỗng) thường làm qua loa và tích vào ô “Good Condition” (Tình trạng tốt) trên EIR.
Hậu quả: Khi bạn ký vào tờ EIR “sạch” đó, bạn đã xác nhận mình nhận một container hoàn hảo. Nếu về kho bạn mới phát hiện ra vết hư hỏng cũ, hoặc khi trả lại cảng họ mới bắt lỗi, bạn KHÔNG CÓ CÁCH NÀO CHỐI CÃI ĐƯỢC.
Giải mã các ký hiệu hư hỏng trên EIR
Trên tờ phiếu EIR thường có một hình vẽ mô phỏng chiếc container (trải phẳng các mặt). Nhân viên cảng sẽ dùng các mã viết tắt để ghi chú lỗi vào đúng vị trí bị hỏng. Bạn cần biết đọc các mã này:
| Mã (Code) | Ý nghĩa | Mức độ nghiêm trọng |
|---|---|---|
| D (Dent) | Vết móp, lõm (trên vách hoặc trần). | Thường bị phạt nếu móp sâu > 3-5cm. |
| S (Scratch) | Vết xước (thường ở sàn gỗ). | Nếu xước làm bong tróc sàn gỗ sẽ bị phạt nặng. |
| H (Hole) | Lỗ thủng. | Nghiêm trọng. Phải đổi vỏ ngay, không được lấy. |
| B (Bent) | Bị cong, biến dạng (thường là thanh xà, khung cửa). | Nghiêm trọng, ảnh hưởng kết cấu. |
| BR (Broken) | Bị gãy, vỡ (tay khóa, sàn). | Nghiêm trọng. |
| C (Clean) | Sạch sẽ. | Tình trạng lý tưởng. |
| D (Dirty) | Bẩn (có dầu nhớt, mùi hôi). | Sẽ bị thu phí vệ sinh. |
Phí vệ sinh (Cleaning Fee) & Phí sửa chữa (Repair Fee)
1. Phí vệ sinh container (Cleaning Fee)
Đây là phí bạn phải trả nếu trả về một container “bẩn”.
- Bẩn nhẹ (Quét dọn): Bụi, rác, dây chằng buộc. -> Bạn có thể tự quét sạch trước khi trả để tiết kiệm phí này.
- Bẩn nặng (Hóa chất/Rửa nước): Dầu mỡ loang, mùi hôi thối. -> Phí này rất cao (vài trăm nghìn đến triệu đồng).
2. Phí sửa chữa vỏ (Repair Fee)
Nếu container bị hư hỏng (Mã D, H, B, S…) mà trên EIR đầu vào không ghi nhận, hãng tàu sẽ yêu cầu bạn bồi thường theo biểu giá (Tariff) của họ. Số tiền này thường bị trừ vào khoản tiền Cược vỏ (Deposit) mà bạn đã đóng, hoặc hãng tàu sẽ giữ lại Lệnh giao hàng (D/O) cho đến khi bạn thanh toán.
Quy trình “Soi” vỏ chuẩn cho Tài xế & Chủ hàng
Để bảo vệ túi tiền của mình, hãy quán triệt quy trình 3 bước này cho đội ngũ kho vận:
Bước 1: Khi lấy vỏ rỗng (Tại cảng đi)
- Đi vào bên trong container, khép cửa lại để kiểm tra lỗ thủng (ánh sáng lọt vào).
- Kiểm tra sàn gỗ: Có bị xước sâu, dính dầu nhớt hay đinh nhọn không?
- Kiểm tra bên ngoài: Cửa có đóng mở dễ dàng không? Tay khóa (Handle) có bị cong không?
- QUAN TRỌNG: Nếu thấy hư hỏng, yêu cầu nhân viên cảng ghi chú ngay vào phiếu EIR (Ví dụ: “Móp vách trái 5cm”, “Sàn xước”). Hoặc yêu cầu đổi container khác. Tuyệt đối không ký nhận container hỏng mà EIR ghi “Sạch”.
Bước 2: Khi đóng hàng (Tại kho)
- Tuyệt đối không đóng đinh trực tiếp xuống sàn gỗ (trừ khi cần thiết và chấp nhận đền bù).
- Tránh làm đổ dầu nhớt, hóa chất ra sàn.
- Dùng xe nâng cẩn thận, tránh càng xe đâm thủng vách hoặc trần container.
Bước 3: Khi trả vỏ (Tại cảng đích/bãi)
- Quét dọn sạch sẽ rác, dây buộc, pallet vụn.
- Chụp ảnh lại tình trạng container (bên trong và bên ngoài) ngay tại bãi trả vỏ làm bằng chứng.
- Giữ lại phiếu EIR chiều trả (Hạ bãi) có xác nhận của cảng là “Container sạch/tốt” để sau này đòi lại tiền cược vỏ (nếu có).
Kết luận
Phiếu EIR là “chiếc khiên” bảo vệ bạn trước những tranh chấp vô lý về tình trạng container. Một chữ ký vội vàng trên EIR có thể khiến bạn mất sạch lợi nhuận của lô hàng.
Lời khuyên: “Hãy đào tạo tài xế container của bạn: Đừng ngại mất 5 phút để kiểm tra và yêu cầu ghi chú hư hỏng vào EIR. 5 phút đó có giá trị bằng cả tháng lương của họ nếu chẳng may phải đền bù.”
Nguồn tham khảo (References)
- Saigon Newport Corporation (Tân Cảng Sài Gòn): Quy định về giao nhận container và biểu cước dịch vụ nâng hạ.
https://saigonnewport.com.vn/ - Quy tắc của IICL (Institute of International Container Lessors): Tiêu chuẩn quốc tế về giám định và sửa chữa container.
https://www.iicl.org/
