Chào bạn, tôi là Trần Duy Thuận đây. Mùa cao điểm cuối năm chưa qua, một ‘cơn sóng thần’ logistics còn lớn hơn đã bắt đầu hình thành ở phía xa. Đó không phải là một cơn bão thời tiết, mà là Tết Nguyên Đán – kỳ nghỉ lễ quan trọng nhất châu Á, và cũng là sự kiện gây gián đoạn chuỗi cung ứng có thể dự báo trước lớn nhất hành tinh. Hậu quả của nó không chỉ là sự chậm trễ, mà là những kệ hàng trống trơn và doanh thu bốc hơi trong suốt tháng 3 và tháng 4.
Hiện tại là tháng 9 năm 2025. Với nhiều người, Tết 2026 (dự kiến vào giữa tháng 2) có vẻ còn rất xa. Nhưng với một chuyên gia chuỗi cung ứng, tôi có thể khẳng định: thời điểm VÀNG để hành động là NGAY BÂY GIỜ. Các quyết định được đưa ra trong vài tuần tới sẽ quyết định sự thành bại của doanh nghiệp trong cả Quý 1 năm sau.
Đây không phải là một bài viết cảnh báo, đây là một chiến lược hành động với dòng thời gian rõ ràng để bạn chủ động đối phó.
Tại sao Tết Nguyên Đán là “Cơn Sóng Thần” đối với Chuỗi cung ứng?
Sự Đóng băng Đồng loạt (The Great Shutdown)
Kỳ nghỉ Tết không chỉ kéo dài 7-10 ngày. Thực tế, nhiều nhà máy sẽ chính thức cho công nhân nghỉ khoảng 10-14 ngày trước Giao thừa và chỉ khởi động lại sản xuất sau Mùng 10. Tuy nhiên, để đạt lại 100% công suất có thể mất cả tháng trời. Trong suốt thời gian này, toàn bộ hệ thống sản xuất gần như “đóng băng”.
Cuộc “Đại Di Cư” và Hiệu ứng Nhân sự
Hàng triệu công nhân rời các thành phố công nghiệp để trở về quê ăn Tết. Sau Tết, một tỷ lệ đáng kể sẽ không trở lại làm việc ngay hoặc chuyển việc, gây ra tình trạng thiếu hụt lao động tạm thời. Điều này không chỉ làm chậm quá trình tái sản xuất mà còn có thể ảnh hưởng đến chất lượng của các lô hàng đầu tiên sau kỳ nghỉ.
Hiệu ứng Domino trên toàn hệ thống Logistics
Sự đóng băng sản xuất kéo theo một chuỗi phản ứng:
- Trước Tết: Xe tải container trở nên khan hiếm, giá cước nội địa tăng. Các cảng và kho CFS (Container Freight Station) quá tải.
- Sau Tết: Các cảng xuất khẩu rơi vào tình trạng “rỗng” container do không có hàng sản xuất để đóng. Các hãng tàu buộc phải thực hiện việc bỏ chuyến (blank sailings), làm giảm năng lực vận tải và tiếp tục gây ra sự chậm trễ.
Dòng thời gian (Timeline) của Sự gián đoạn & Lịch trình Hành động của bạn
Đây là một lộ trình chi tiết. Hãy xem nó như một kế hoạch hành động cho doanh nghiệp của bạn.
Giai đoạn 1: “Cơn sốt” Trước Tết (Hiện tại – Tháng 1, 2026)
Hành động Tháng 10/2025: Tháng Vàng để Chốt Kế hoạch
- Thị trường: Tương đối ổn định, là cơ hội cuối cùng để bạn làm việc một cách chủ động.
- HÀNH ĐỘNG CỦA BẠN:
- Chốt Kế hoạch Sản xuất Quý 1/2026: Làm việc ngay với nhà cung cấp, chốt toàn bộ sản lượng, giá cả và lịch trình sản xuất chi tiết cho từng mã hàng (SKU) sẽ cần trong tháng 1, 2, và 3 của năm sau. Đây là cơ hội cuối để đàm phán.
- Tăng Tồn kho An toàn (Safety Stock): Dựa trên dự báo bán hàng, hãy tính toán và đặt thêm một lượng hàng dự trữ. Lượng hàng này phải đủ để bạn bán trong ít nhất 4-6 tuần sau Tết, bù đắp cho thời gian sản xuất và vận chuyển bị gián đoạn.
Hành động Tháng 11 & 12/2025: Cuộc chiến Giành Chỗ
- Thị trường: Cực kỳ căng thẳng. Các hãng tàu bắt đầu áp dụng GRI (General Rate Increase – Phí tăng giá chung) và PSS. Chỗ trên tàu trở nên vô cùng khan hiếm.
- HÀNH ĐỘNG CỦA BẠN:
- Đặt Booking Tàu: Đặt toàn bộ booking cho các lô hàng dự kiến xuất trong tháng 1/2026. Đừng chần chừ.
- Xác nhận Ngày Cut-off: Hỏi rõ đối tác logistics về ngày xuất hàng cuối cùng (last shipping date) và ngày cut-off cho việc thông quan để đảm bảo hàng rời cảng thành công trước khi mọi thứ ngừng lại.
Hành động Tháng 1/2026: Chuyến tàu cuối cùng
- Thị trường: Hỗn loạn. Chỉ những lô hàng ưu tiên hoặc chấp nhận trả giá cao mới có thể đi được.
- HÀNH ĐỘNG CỦA BẠN:
- Kiểm tra chứng từ kỹ lưỡng: Một sai sót nhỏ trên tờ khai hải quan hay B/L có thể khiến lô hàng của bạn bị kẹt lại cả tháng. Hãy đảm bảo mọi thứ hoàn hảo.
- Theo dõi sát sao: Làm việc hàng ngày với forwarder để cập nhật tình trạng container và lịch tàu.
Giai đoạn 2: “Sự im lặng” Trong Tết (Khoảng giữa tháng 2, 2026)
- HÀNH ĐỘNG CỦA BẠN:
- Theo dõi hải trình của các tàu đang trên biển.
- Phân tích dữ liệu bán hàng Quý 4 và tinh chỉnh lại dự báo cho Quý 2.
- Làm việc với forwarder để lên kế hoạch booking cho các lô hàng đầu tiên ngay khi nhà máy hoạt động trở lại.
Giai đoạn 3: “Cơn hỗn loạn” Sau Tết (Cuối Tháng 2 – Tháng 4, 2026)
- Thị trường: Nhu cầu đặt tàu tăng vọt trở lại khi các nhà máy tái sản xuất, nhưng nguồn cung (chỗ trên tàu, container rỗng) thì có hạn, tiếp tục giữ giá cước ở mức cao.
- HÀNH ĐỘNG CỦA BẠN:
- Kiểm tra chất lượng (QC): Đặc biệt chú ý kiểm tra chất lượng các lô hàng đầu tiên sau Tết do có thể có sự thay đổi về nhân sự tại nhà máy.
- Giao tiếp chủ động: Thông báo cho khách hàng của bạn về tình hình và các mốc thời gian giao hàng dự kiến (dù có thể bị trễ). Sự minh bạch sẽ được đánh giá cao.
3 Chiến lược Nâng cao dành cho Chuyên gia Chuỗi cung ứng
- Đa dạng hóa Nhà cung cấp: Đừng bỏ tất cả trứng vào một giỏ. Hãy tìm kiếm một nhà cung cấp dự phòng ở một quốc gia không nghỉ Tết cùng thời điểm (ví dụ: Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Mexico) cho các mặt hàng chiến lược.
- Sử dụng Vận tải Đa phương thức (Sea-Air): Đây là một giải pháp cân bằng. Vận chuyển bằng đường biển từ Việt Nam đến một hub trung gian (ví dụ: Dubai), sau đó chuyển sang đường hàng không để bay chặng cuối đến châu Âu/Mỹ. Nhanh hơn biển thuần túy, rẻ hơn hàng không thuần túy.
- Thương lượng Hợp đồng Dài hạn: Làm việc với các đối tác logistics (3PL) uy tín để có các hợp đồng dịch vụ dài hạn. Họ có thể đảm bảo một phần không gian và mức giá ổn định hơn cho bạn ngay cả trong mùa cao điểm.
Kết luận
Tết Nguyên Đán không phải là một rủi ro bất ngờ, nó là một sự kiện hoàn toàn có thể dự báo trước và cần được quản trị một cách khoa học. Sự khác biệt giữa một doanh nghiệp chủ động vượt qua và một doanh nghiệp bị động gánh chịu hậu quả nằm hoàn toàn ở khâu lập kế hoạch chi tiết, bắt đầu từ ngay hôm nay.
Bằng cách áp dụng các chiến lược và tuân thủ lịch trình hành động trên, bạn không chỉ né tránh được rủi ro đứt hàng và mất doanh thu, mà còn có thể biến thách thức này thành lợi thế, đảm bảo chuỗi cung ứng của mình luôn vững vàng khi các đối thủ cạnh tranh còn đang loay hoay trong hỗn loạn.
